Podczas procesu spalania mieszanki paliwowo-powietrznej, przez pierścienie w tłokach z komory spalania do skrzyni korbowej przedostają się pewne ilości gazów, które prowadzą do wzrostu ciśnienia w skrzyni – ciśnienie musi być obniżone, czemu służy odma olejowa, czyli przewód odpowietrzający skrzynię korbową.

Komora korbowa to wolna przestrzeń w komorze silnika, w której pracuje wał korbowy. W skrzyni korbowej dochodzi do wstępnego sprężenia mieszanki paliwowo-powietrznej, która w dalszej kolejności, wraz z domieszką oleju silnikowego, trafia do komory spalania. By całość procesu przebiegała w niezakłócony sposób, niezbędne jest sprawne działanie odmy olejowej – przewodu odpowietrzającego skrzynię korbową, która minimalizuje ryzyko niekontrolowanego wzrostu ciśnienia gazów w skrzyni korbowej, a w konsekwencji do uszkodzenia silnika.

Konsekwencje uszkodzenia odmy olejowej i typowe objawy jej wadliwego działania

Wraz z długoletnim użytkowaniem auta w skrzyni korbowej gromadzi się gęsta maź, która stopniowo zatyka przewód odpowietrzający skrzynię, co prowadzi do wzrostu ciśnienia gazów w skrzyni, a w konsekwencji do uszkodzenia uszczelek i wycieku oleju silnikowego. Cieknący przez uszczelki olej w okolicach skrzyni to jeden z typowych objawów wadliwego działania odmy olejowej, czyli zatkania przewodu odpowietrzającego skrzynię korbową. Innym z typowych objawów odmy olejowej jest unoszący się do góry bagnet wykorzystywany do pomiaru poziomu oleju lub charakterystyczny syk towarzyszący jego wyciąganiu, ewentualnie syk pojawiający się w momencie odkręcenia korka wlewu oleju. Charakterystyczne syczenie to oznaka uciekającego gazu, który wcześniej znajdował się pod dużym ciśnieniem. Niestety naprawa uszkodzeń spowodowanych przez wadliwe działanie odmy olejowej jest zwykle bardzo kosztowna, zwłaszcza gdy doszło do poważnych uszkodzeń uszczelniaczy, na przykład uszczelniacza od strony skrzyni biegów.

Problemy z odmą olejową najczęściej dotyczą starszych pojazdów. Z biegiem czasu w każdej skrzyni korbowej gromadzi się coraz większa ilość gęstej mazi, która stopniowo zatyka przewód odpowietrzający skrzynię. Awarie tego elementu zdarzają się jednak również w stosunkowo nowych pojazdach, na przykład wówczas, gdy samochód eksploatowany jest na krótkich dystansach i pozostawiony na dłuższy czas, na mrozie. W takiej sytuacji w skrzyni korbowej gromadzi się wilgoć, która pod wpływem mrozu, w połączeniu z gęstym olejem silnikowym, może doprowadzić do zatkania przewodu odpowietrzającego. By uporać się z problemem, należy od czasu do czasu wybrać się na dłuższą przejażdżkę autem. Rozgrzany silnik przyspieszy proces odparowania wilgoci z wnętrza skrzyni korbowej i problem ustąpi.

Jak dbać o odmę olejową?

Po pierwsze, należy pamiętać o regularnej wymianie oleju silnikowego i stosowaniu olejów zalecanych przez producenta auta. Im starszy olej, tym więcej w nim zanieczyszczeń i łatwiej o zapchanie przewodu odpowietrzającego. Podobnie jest z olejami słabej jakości – tanie oleje są na ogół gęstsze, przez co ryzyko zatkania odmy, zwłaszcza przy mocnym zanieczyszczeniu oleju jest znacznie większe, niż w przypadku stosowania nowoczesnych olejów syntetycznych. Po drugie, należy przestrzegać sugerowanych przez producenta terminów i zasad czyszczenia odmy olejowej. Należy co pewien czas skontrolować stan filtra i separatora, i w razie konieczności dokonać ich wymiany. Po trzecie, w starszych autach kontrole stanu przewodu odpowietrzającego powinny być częstsze, wykonywane przy okazji wymiany oleju lub standardowych przeglądów realizowanych przez mechanika.

Jak naprawić zatkaną odmę olejową?

W starszych modelach pojazdów sprawdzenie sprawności działania odmy olejowej nie stanowiło większego problemu nawet dla średnio doświadczonego kierowcy. Przewód odpowietrzający był na ogół zlokalizowany w górnej części silnika i jego odnalezienie, a następnie sprawdzenie, nie wymagało specjalistycznej wiedzy ani umiejętności. W nowych samochodach odma olejowa ma bardziej złożoną konstrukcję i sprawdzenie tego elementu technicznego auta, wymaga sporej wiedzy z zakresu budowy silnika – lokalizacja i budowa przewodu odpowietrzającego w praktycznie każdym modelu auta jest nieco inna.

Warto przy tym pamiętać, że częstą przyczyną wycieku oleju są nie tylko uszkodzone uszczelki, ale i zapchana odma olejowa – bez jej udrożnienia wymiana uszczelek nie przyniesie długotrwałego efektu. Zatkaną odmę olejową należy po prostu udrożnić. Zabieg jest stosunkowo prosty do przeprowadzenia, wystarczy jedynie zlokalizować przewód odpowietrzający i go oczyścić. Przy odrobienie wprawy można zrobić to samodzielnie (chociażby korzystając z poradników internetowych) lub skorzystać z pomocy doświadczonego mechanika.

Jedną z przyczyn wadliwego działania odmy może być również zapchany separator. Część tego typu można jednak stosunkowo łatwo oczyścić. Wystarczy ją zdemontować i zanurzyć w benzynie oczyszczonej, która spenetruje wnętrze separatora i oczyści go ze zgromadzonych w jego wnętrzu osadów. Dzięki temu olej będzie mógł swobodnie spływać, a gazy będą odprowadzane do wnętrza silnika.