Zazwyczaj większość z nas zdaje sobie sprawę, że samochód to niezwykle skomplikowana  konstrukcja, która pod maską kryje wiele rozmaitych urządzeń, układów i elementów. Są wśród nich części mające kluczowe znaczenie dla sprawnego funkcjonowania samego silnika i układu napędowego. Takim elementem jest właśnie rozrząd. Na czym polega istota jego działania? Czy usterki rozrządu zdarzają się często?  Jak zadbać o samochód, aby elementy jednostki napędowej działały niezawodnie i długo?

Rozrząd – istotny element układu napędowego

Rozrząd stanowi kluczową część każdego silnika z układem tłokowym. Jego zadaniem jest sterowanie pracą zaworów ssących i wydechowych, które z kolei odpowiedzialne są za prawidłowe doprowadzenie paliwa do cylindra silnika, a następnie usuwanie gazów spalinowych. Podstawową częścią układu rozrządu jest wałek ( lub wałki) posiadający specjalne krzywki. Wypustki (krzywki) posiadają odpowiednie ułożenie i kształt dopasowany do zaworów działających w jednostce napędowej. Ilość krzywek w układzie rozrządu zatem zawsze odpowiada ilości zaworów. W każdej jednostce znajdują się zawory dolotowe i wylotowe, w  zależności od przypisanej funkcji. Elementem napędzającym układ rozrządu jest pasek lub łańcuch, od którego właśnie zależy w bardzo dużym stopniu prawidłowe funkcjonowanie całej jednostki napędowej. Wśród usterek związanych z rozrządem to właśnie zerwanie paska rozrządu lub przeskoczenie łańcucha zdarza się najczęściej. Związane jest to z bardzo dużym obciążeniem układu napędowego. Części, które napędzają jednostkę podlegają bardzo intensywnej eksploatacji. Dlatego też zwykle producenci pojazdów wydają stosowne do modelu auta wytyczne co do częstotliwości wymiany napędu rozrządu i serwisowania całego układu.

Obecnie w układzie rozrządu nie stosuje się już kół zębatych, ani przestarzałych technologicznie łańcuchów. Powoli także odchodzą paski, które przy tak dynamicznym obciążeniu jednostki ulegają szybko całkowitej eksploatacji. Niemniej jednak w jednostce znajdują się także inne elementy, które mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu napędowego silnika. Należą do nich napinacze, czujniki położenia wałku korbowego oraz wałka rozrządu, rolki lub pompa wody. Podczas naprawy układu rozrządu zazwyczaj konieczna jest wymiana wszystkich tych elementów, tak, by części idealnie ze sobą współgrały i działały bez zarzutu.

Różne rodzaje rozrządu w pojazdach

Ze względu na nieustanny postęp technologiczny i dążenie do jak największej optymalizacji osiągów   w pojazdach stosuje się układ wielozaworowy, w których układ rozrządu znajduje się w górnej części jednostki napędowej ponad głowicą. Jednak historia układów rozrządu rozwijała się całkiem dynamicznie i długo. Pierwsze bardzo popularne silniki dolnozaworowe (w skrócie SV od  angielskiego Side Valve) odeszły już do lamusa, stosowany w nich wałek rozrządu umieszczany był poniżej bloku silnika. Rozwiązanie to w połowie ubiegłego wieku  zostało wyparte przez układ górnozaworowy OHV (od angielskiego wyrażenia Over Head Valve). W konstrukcji tego układu wałek rozrządu znajduje się pod blokiem silnika. Aby mógł sterować zaworami musi poruszać specjalnymi dźwigniami, dochodzącymi do silnika. Kiedy wałek się obraca popycha dźwignie, które dalej poruszają popychaczami odpowiadającymi za otwieranie, bądź też zamykanie odpowiednich zaworów. Ten typ rozrządu można jeszcze niekiedy spotkać, szczególnie w modelach aut amerykańskich. Wspomniany wcześniej układ ponad głowicą  OHC (Over Head Camshaft) jest obecnie powszechnie stosowany w modelach współczesnych aut. Rozrząd napędzany jest w tym przypadku za pomocą elastycznego paska bądź też specjalnego wzmocnionego łańcucha. Może on jednak występować w kolejnych dwóch rodzajach w zależności od zastosowanej ilości wałków.  Mało już stosowany SOHC (Single Over Head Camshaft) to układ posiadający jeden wałek rozrządu umieszczonym w głowicy. Natomiast DOHC (ang. Double Over Head Camshaft), niekiedy zwany twin cam, to powszechnie konstruowany silnik tłokowy oparty na układzie dwóch wałków rozrządu, przypadających na jeden rząd cylindrów. Wówczas jeden wałek odpowiedzialny jest za zawór ssący, a drugi za wydechowy. Taka budowa silnika DOHC zapewnia łatwą kontrolę i zmianę fazy rozrządu, zgodnie z pożądaną prędkością obrotowej oraz obciążeniem silnika. W tym układzie często zwiększa się liczbę zaworów przypadających na cylinder, dzięki czemu optymalizuje się zarządzanie przepływów w cylindrze silnika. Poprawie także ulega stopień odprowadzenia ciepła z zaworów. Dzięki takiej konstrukcji DOHS w znacznej mierze zwiększyła się sprawność samej jednostki napędowej.

Układ rozrządu, a dobry mechanik w Pruszkowie

Warto jednak pamiętać, że przy zastosowaniu nowoczesnej, ale bardziej skomplikowanej konstrukcji układu rozrządu powstaje bardzo duża siły naprężenia na pasku lub łańcuchu, jak również zwiększają się opory i nacisk pochodzące z obu wałków. Silnik w zasadzie otrzymuje zoptymalizowane wsparcie jednostki napędowej, ale nie oznacza to, że układ rozrządu DOHS nie wymaga szczególnej troski. Śmiało można powiedzieć, że jest odwrotnie. O czym warto pamiętać? Oczywiście nie bez znaczenia jest regularna wymiana oleju silnikowego. Ponadto z wymianą paska lub łańcucha rozrządu nie należy czekać do osiągnięcia określonego limitu przebiegu kilometrów. Producenci czasem podają limit od  150 000 km lub 5/6 lat. Ale w wielu przypadkach podczas solidnego przeglądu stanu technicznego pojazdu okazuje się, że jednostka napędowa uległa już znacznej eksploatacji dużo wcześniej. Warto pamiętać, że jeśli zachodzi taka potrzeba, zaufany mechanik sprawnie wymieni układ rozrządu na nowy, aby zapewnić bezawaryjną jazdę.

Szukasz sprawdzonego mechanika, który wprawnym okiem oceni stan układu napędowego w twoim samochodzie i profesjonalnie zajmie się wymianą rozrządu?

Zadzwoń do Auto Serwisu Klakson z Pruszkowa tel. 608-335-790