Sprawny układ hamulcowy to gwarancja naszego bezpieczeństwa na drodze. Dzięki hamulcom może zatrzymać auto w miejscu, a tym samym zapobiec groźnej w skutkach kolizji, zredukować prędkość przed przeszkodą lub zakrętem, zabezpieczyć samochód na czas postoju.

Układ hamulcowy to kluczowy element bezpieczeństwa kierowcy, jego pasażerów i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Dlatego każda usterka dotycząca tego układu powinna być natychmiast usunięta. Poza tym należy regularnie kontrolować stan hamulców, sprawdzać poziom płynu hamulcowego, wymieniać klocki hamulcowe, a gdy zajdzie taka potrzeba, także pozostałe elementy tego układu. Podczas wymiany uszkodzonych/zużytych elementów układu hamulcowego nigdy nie zastępujemy ich częściami używanymi. Co najwyżej, wybrane podzespoły (zaciski hamulcowe) możemy poddać procesowi regeneracji.

Usterkę układu hamulcowego rozpoznamy po obniżeniu sprawności hamowania, a także pośrednio, poprzez nietypowe zachowanie się auta w czasie hamowania. Przykładowym objawem usterki hamulców mogą być bicia na pedale hamulca, luźny pedał hamulca, który można wcisnąć do podłogi, drżenia kierownicy podczas hamowania, metaliczne piski i ściąganie samochodu w jedną stronę przy hamowaniu. Zwykle przyczyną awarii układu hamulcowego jest wyciek płynu hamulcowego, zużycie klocków lub tarcz hamulcowych, ewentualnie awaria jednego z zacisków.

Klocki hamulcowe

To podstawowy i jednocześnie najszybciej zużywający się element układu hamulcowego. Klocki hamulcowe wykonane są ze specjalnego rodzaju materiału ściernego, który w naturalny sposób zużywa się podczas hamowania. Im starsze klocki (mocno zużyte), tym dłuższa droga hamowania i większe prawdopodobieństwo wypadku w sytuacji awaryjnej (gdy musimy gwałtownie hamować). Najczęstszą przyczyną awarii klocków hamulcowych jest ich nierównomierne zużycie (klocki ścierają się tylko z jednej strony) lub przegrzanie. Do nierównomiernego starcia klocków może dojść wówczas, gdy wybraliśmy inny rodzaj (rozmiar) klocków niż te, które dotychczas osadzone były w jarzmie lub wtedy, gdy tarcze hamulcowe są już mocno zużyte i klocek nierówno dociska do ich powierzchni. Do przegrzania klocków może dojść z winy kierowcy, gdy zjeżdżamy z dużego wzniesienia na wciśniętym hamulcu lub gdy klocki zostaną zablokowane w jarzmie przez nieprawidłowo działający tłoczek hamulcowy (gdy klocki nie odbijają).

Wymiana klocków hamulcowych to standardowa czynność serwisowa, o której należy pamiętać tak samo, jak o regularnej wymianie filtra i oleju silnikowego. Klocki zwykle wymieniamy co 10-20 tys. km przy jeździe dynamicznej i co 30-50 tys. km, gdy jeździmy spokojnie lub poruszamy się na dłuższych dystansach (gdy zbyt często nie hamujemy). Dobrej jakości klocki hamulcowe mogą wytrzymać nieco dłużej, ale nie należy zbyt długo czekać z ich wymianą, by nie uszkodzić tarcz hamulcowych. Trzeba również pamiętać, że klocki zawsze wymienia się parami – nie można wymienić klocków tylko na jednym kole, bo doprowadzi to do niestabilności auta podczas hamowania.

Tarcze hamulcowe

W odróżnieniu od klocków hamulcowych tarcze wykonane są z twardego materiału. Po wciśnięciu pedału hamulca klocki dociskane są do sztywnej powierzchni tarczy, następuje tarcie i koła pojazdu zatrzymują się w miejscu. Dzięki zwiększonej twardości tarcze hamulcowe nie zużywają się tak szybko jak klocki, jednak również one mogą ulec uszkodzeniu. Typową usterką w przypadku tarcz hamulcowych są głębokie rowki, jakie powstają na ich powierzchni pod wpływem działania piasku czy drobnych kamyków, które mogą osiąść na ciernej powierzchni klocków. Tarcze hamulcowe mają również skłonność do korodowania, co związane jest przede wszystkim ze sporadyczną eksploatacją auta i narażeniem go na kontakt z wodą oraz solą drogową – dlatego tarcze najszybciej zużywają się zimą. Przyczyną usterki tarczy może być również jej przegrzanie, co zwykle spowodowanej jest awarią tłoczka hamulcowego (nieodbijający klocek hamulcowy).

Większość mechaników zaleca wymianę tarcz co drugą wymianę klocków. W praktyce tarcze hamulcowe powinno wymieniać się co 60-80 tys. km lub wówczas, gdy są mocno skorodowane lub na ich powierzchni znajduje się duża liczba głębokich rowków. Podobnie jak klocki, tarcze również wymienia się parami.

Płyn hamulcowy

Prawidłowe działanie układu hamulcowego jest możliwe tylko za sprawą płynu hamulcowego – jego sprężanie i rozprężanie uruchamia zaciski i cylinderki hamulcowe, które odpowiadają za prawidłowość ruchu wykonywanego przez klocki. Właściwe ciśnienie płynu sprawia, że klocki dociskają do powierzchni tarcz hamulcowych i od nich odbijają (pod warunkiem, że pozostałe elementy układu nie uległy awarii). Płyn hamulcowy poza właściwościami sprężającymi ma również chronić cały układ przed korozją i go smarować. Warto pamiętać, że płyny hamulcowe na bazie glikolu są cieczami higroskopijnymi, co znaczy, że chłoną wilgoć. Z upływającym czasem pogarszają się zatem ich właściwości fizyczne, przede wszystkim obniżeniu ulega temperatura wrzenia, przez co hamowanie staje się mniej efektywne – siła hamowania jest słabsza, a w skrajnych przypadkach wzrost siły hamowania staje się zupełnie niemożliwy.

Zawartość wody w płynie hamulcowym powinna być co pewien czas mierzona (na przykład przy okazji wymiany oleju). Jeśli jest większa niż jeden procent, płyn należy wymienić na nowy. Standardowo płyn hamulcowy powinno wymieniać się co dwa lata lub częściej, w przypadku intensywnej eksploatacji auta (zwykle po przejechaniu 60 tys. km).

Dla własnego bezpieczeństwa dbaj o prawidłowe działanie hamulców - regularnie kontroluj stan hamulców - możesz to zrobić u nas w Klaksonie. W razie potrzeby dokonamy wymiany, naprawy elementów układu hamulcowego.