Wielu producentów nowych modeli samochodów zupełnie pomija kwestię wymiany oleju w skrzyni biegów, określając je jako bezobsługowe. Czy rzeczywiście jest to prawdą? Mechanicy w zdecydowanej większości są odmiennego zdania, zachęcając właścicieli do okresowej wymiany oleju, a tym samym ograniczenia ryzyka uszkodzenia lub szybszego zużycia skrzyni biegów i konieczności przeprowadzania związanej z tym kosztowej naprawy. Czy zatem wymieniać, czy jednak nie wymieniać oleju w skrzyni biegów?
Dlaczego warto wymieniać olej przekładniowy?
Skrzynia biegów to zamknięty układ składający się z wielu ruchomych elementów wymagających odpowiedniego smarowania, chłodzenia i czyszczenia. Do jej smarowania stosuje się specjalny olej przekładniowy, który zmniejsza tarcie i tym samym zapobiega szybkiemu zużyciu licznych kół zębatych, łożysk i innych elementów mechanicznych. Im świeższy olej, tym jego lepsze właściwości smarujące, chłodzące i czyszczące. Dlatego upieranie się przez producentów samochodów w kwestii bezobsługowego charakteru skrzyń biegów jest kwestionowane przez wielu mechaników, którzy twierdzą, że okresowa wymiana oleju przekładniowego przyczynia się do wydłużenia czasu eksploatacji każdej skrzyni biegów – manualnej i automatycznej.
Zakup nowego oleju przekładniowego to wydatek rzędu kilkudziesięciu, maksymalnie kilkuset złotych. Niewielki jest również koszt jego wymiany. Ze znacznie większymi wydatkami muszą liczyć się właściciel pojazdów, w których doszło do uszkodzenia skrzyni biegów w wyniku jej nieprawidłowego smarowania – koszt naprawy tego podzespołu to nierzadko kilka-kilkanaście tysięcy złotych.
Pomimo zapewnień producentów samochodów mechanicy zalecają okresową wymianę oleju przekładniowego nawet w autach nowej generacji. Sama procedura wymiany oleju nie jest przesadnie skomplikowana, zwłaszcza jeśli korzystamy z usług wyspecjalizowanego warsztatu samochodowego – warto pamiętać, że w nowych autach do wymiany oleju w skrzyni biegów często potrzebna jest zaawansowana aparatura techniczna, a taką dysponują jedynie punkty ASO, ewentualnie warsztaty specjalizujące się w naprawach wybranych marek samochodów. Częstotliwość wymiany oleju przekładniowego w największym stopniu zależy od typu i sposobu eksploatacji auta. W samochodach intensywnie eksploatowanych olej staramy się wymieniać nieco częściej. Standardowo mechanicy zalecają wymianę oleju przekładniowego po przejechaniu autem od 60 tys. do 120 tys. kilometrów.
Dlaczego producenci nowych aut nie zachęcają do wymiany oleju przekładniowego?
Współczesny model użytkowania samochodów zakłada minimalizację kosztów związanych z ich serwisem. Producenci wiedzą, że kupujący szukają aut tanich w eksploatacji, których bieżące utrzymanie i obsługa nie generuje dużych kosztów. Zgodnie z tą zasadą wprowadzono na rynek oleje silnikowe typu long-life, których nie trzeba wymieniać częściej niż co 30 tys. kilometrów. Nie ważne, że tak długa jazda na jednym oleju jest niekorzystna dla silnika, zwłaszcza dla silników z turbiną. Dla klienta liczy się oszczędność związana z brakiem konieczności corocznej wymiany oleju, co w punkcie ASO może kosztować nierzadko tysiąc złotych. Podobna zasada przyświeca sprzedaży aut z bezobsługową skrzynią biegów, w której w ogóle nie trzeba wymieniać oleju.
Taka polityka podoba się klientom, zwłaszcza że większość osób kupujących nowe auta rzadko kiedy eksploatuje je dłużej niż 10-15 lat. Niestety samochód, w którym płyny techniczne wymieniane są rzadko lub w ogóle, po takim czasie zwykle nadaje się jedynie do generalnego remontu – przynajmniej niektóre jego elementy.
Kiedy trzeba wymieniać olej przekładniowy?
Mechanicy zachęcają do wymiany oleju we wszystkich autach. W niektórych modelach samochodów taka wymiana jest jednak potrzebna bardziej niż w innych i nie warto przesadnie odkładać jej w czasie. Część skrzyni biegów charakteryzuje się większą delikatnością i podatnością na uszkodzenia, w związku z czym stosowanie dobrej jakości, świeżych olejów przekładniowych, ma korzystny wpływ na jakość oraz czas ich eksploatacji.
Doskonałym przykładem skrzyń wymagających szczególnej dbałości jest manualna skrzynia biegów M32 stosowana w Oplach, Fiatach i Alfa Romeo. Innym przykładem są dwusprzęgłowe automaty DSG – producenci aut z tymi skrzyniami twierdzą, że są one bezobsługowe. Tymczasem praktyka pokazuje zupełnie coś innego. Właściciele aut regularnie wymieniających olej przekładniowy w tych skrzyniach biegów zdecydowanie rzadziej zgłaszają się do warsztatów w sprawie ich naprawy.
Wymiana oleju przekładniowego odnosi się również do tradycyjnych skrzyń automatycznych z konwerterem hydrokinetycznym. W samochodach z tego typu skrzyniami biegów zalecana częstotliwość wymiany oleju przekładniowego zmienia się wraz z wiekiem pojazdu – im starsze auto, tym interwały pomiędzy kolejnymi wymianami oleju powinny być krótsze (pierwsza wymiana po około 100 tys. km, kolejna po 60 tys. km, a następne co 30 tys. km).
Statyczna i dynamiczna wymiana oleju przekładniowego
Istnieją dwie metody wymiany oleju w skrzyni biegów. Pierwsza z nich, statyczna, wiąże się z ryzykiem pozostawienia w skrzyni biegów znacznych ilości starego, wyeksploatowanego oleju. Metoda statyczna sprawdza się jedynie w autach o starszej konstrukcji, w których olej przekładniowy wymienia się podobny sposób jak olej silnikowy. Odkręca się korek i czeka, aż olej spłynie w sposób grawitacyjny. Niestety nawet w przypadku starszych modeli pojazdów o stosunkowo prostej konstrukcji, po zastosowaniu metody statycznej w skrzyni pozostaje około 30-40% starego oleju.
Metoda dynamiczna jest znacznie skuteczniejsza, ale wymaga zastosowania specjalistycznego i dość drogiego sprzętu, a tym samym jest również bardziej kosztowna. Poza tym taką wymianę można wykonać jedynie w nowoczesnych, wyspecjalizowanych warsztatach samochodowych. W metodzie dynamicznej specjalny automat zasysa olej z wnętrza skrzyni biegów i jednocześnie pompuje do jej wnętrza nowy olej – dzięki temu można usunąć niemal cały stary olej i uzupełnić skrzynię o dokładnie taką ilość nowego oleju, jaki został z niej usunięty. Niestety nie wszystkie skrzynie biegów pozwalają na skorzystanie z metody dynamicznej.
Rodzaje oleju przekładniowego
Podczas wymiany oleju na nowy, niezależnie od wybranej metody wymiany, należy korzystać z oleju wcześniej stosowanego, ewentualnie zgodnego ze specyfikacją techniczną danego producenta. Przy wyborze oleju kierujemy się skalą jakości Amerykańskiego Instytutu Nafty API GL. W przypadku skrzyni manualnych wybieramy oleje w skali od 2 do 5, w klasie lepkości SAE, w zakresie 70, 75, 80, 85, 90, 110, 140, 190, 250. W przypadku skrzyń automatycznych dwusprzęgłowych lub z konwerterem stosujemy oleje przekładniowe ATF. Co ważne, olej musi być dopasowany do konkretnego modelu skrzyni, w innym przypadku może wejść w reakcję z materiałami i spowodować nieodwracalne uszkodzenia. Cena oleju, w zależności od jego parametrów i producenta, może wahać się w granicach od kilkunastu do nawet stu kilkudziesięciu złotych za litr.
W Klaksonie wykonamy usługę wymiany oleju przekładniowego. Zapraszamy!